Cuma günü BIST 100 endeksi, günü yüzde 2,09 paha kaybederek 9.602,16 puandan tamamladı.
Borsa İstanbul’daki sert düşüşün ardından Sermaye Piyasası Kurulu (SPK), tüm kurumların süreçlerini inceleme altına aldı.
Borsada yaşanan sert düşüş küçük yatırımcıyı mağdur ederken, büyük sermaye kümelerinin ve Amerikalı bir bankanın spekülasyon iddiaları yeniden gündeme geldi.
Dün gece ise Borsa İstanbul hisse piyasasında olağan dışı fiyat ve ölçü hareketliliklerine sebep olan gayeli ve aldatıcı haber yapanlar ile bu haberleri yayanlar hakkında resen soruşturma başlatıldı.
İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından yapılan açıklamada, “Ülkemizin finansal sisteminin yapıtaşları ortasında olan ve ticari operasyonlara katkı, ekonomik verimliliği artırma, yatırımcıları müdafaa, daima, şeffaf, likit ve inançlı bir pazar yeri sunma üzere emellere hizmet eden Bist (Borsa İstanbul) hisse piyasasında son periyotlarda fevkalâde fiyat hareketlerinin oluştuğu ihbarları üzerine olağandışı fiyat ve ölçü hareketliliklerine sebep olan, niyetli ve aldatıcı haberler yapan ve bu haberleri yayanlara ait olarak Cumhuriyet Başsavcılığımızca 5271 sayılı CMK’nın 160. hususu kapsamında resen soruşturma başlatılmış olup, Sermaye Piyasası Heyetimizce yapılacak inceleme/raporlama süreçleri ile soruşturma devam etmektedir” tabirlerine yer verildi.
BORSA HAFTAYA NASIL BAŞLAYACAK?
Cuma günü yaşananlar sonrası Borsa İstanbul’un haftaya nasıl başlayacağı yatırımcıların en çok merak ettiği soru haline geldi.
AÇIĞA SATIŞ SÜREÇLERİNDE BUGÜN “YUKARI ADIM KURALI” UYGULANACAK
Borsa İstanbul, BIST 50 Endeksinde yer alan hisselerde bir gün boyunca geçerli olmak üzere açığa satış süreçlerinde üst adım kuralının (up-tick rule) uygulanmasını kararlaştırdı.
Borsa İstanbul’dan açığa satışa ait ‘yukarı adım kuralı’ açıklaması geldi.
Borsa İstanbul’dan yapılan açıklamada, Sermaye Piyasası Konseyinin 05/12/2024 tarih ve 62/1863 sayılı kararı uyarınca BIST 50 Endeksinde yer alan hisselerde açığa satış süreci yapılabildiği hatırlatıldı. Açıklamada, “Söz konusu hisselerde 24/02/2025 tarihli seansta bir gün boyunca geçerli olmak üzere açığa satış süreçlerinde üst adım kuralının (up-tick rule) uygulanması kararlaştırılmıştır.” denildi.
Açıklamada şöyle devam edildi:
“Buna nazaran; açığa satış süreci yapılabilen hisselerde açığa satış süreci, açığa satışa mevzu olacak sermaye piyasası aracının en son gerçekleşen süreç fiyatından daha yüksek bir fiyat üzerinden gerçekleştirilebilecektir. Lakin, açığa satışa bahis olan sermaye piyasası aracının en son gerçekleşen fiyatının bir evvelki fiyattan daha yüksek olması hâlinde açığa satış süreci en son gerçekleşen fiyat seviyesinden de yapılabilecektir.
Gün içinde sahip olunmadan yapılan ve daha sonra birebir gün içinde yapılan alımlarla kapatılan satışlar da açığa satış kapsamında olduğundan yatırımcılarımız ve yatırım kuruluşlarımız tarafından bu nitelikteki satışlara ait buyrukların de açığa satış seçeneği işaretlenmek suretiyle iletilmesi konusunda gerekli dikkat ve ihtimamın gösterilmesi kıymet arz etmektedir.”
BORSA GÜNE YÜKSELİŞLE BAŞLADI
Borsa İstanbul’da BIST 100 endeksi, haftaya yüzde 0,96 yükselişle 9.694,37 puandan başladı.
Açılışta BIST 100 endeksi, evvelki kapanışa nazaran 92,21 puan ve yüzde 0,96 artışla 9.694,37 puana çıktı.
Bankacılık endeksi yüzde 1,17, holding endeksi yüzde 0,96 bedel kazandı.
Sektör endekslerinin tümü yükselirken, en çok kazandıran yüzde 2,11 ile finansal kiralama faktoring oldu.
Yurt içinde cuma günü satış yüklü bir seyir izleyen Borsa İstanbul’da BIST 100 endeksi, günü yüzde 2,09 paha kaybederek 9.602,16 puandan tamamladı.
Küresel piyasalar, ABD’nin gümrük vergisi ve muhafazacı ticari siyasetlerinin sonuçlarına ait tasalarla yeni haftaya negatif bir seyirle başladı.
Öte yandan, Borsa İstanbul, BIST 50 Endeksinde yer alan ve açığa satış yapılabilen hisselerde gün boyunca geçerli olmak üzere açığa satış süreçlerinde üst adım kuralının (up-tick rule) uygulanmasının kararlaştırıldığını bildirdi.
Analistler, bugün yurt içinde kapasite kullanım oranı ve gerçek kesim itimat endeksi, yurt dışında Almanya’da Ifo iş dünyası inanç endeksi, Avro Bölgesi’nde enflasyon ve ABD’de Dallas Fed imalat sanayi endeksi datalarının takip edileceğini belirterek, teknik açıdan BIST 100 endeksinde 9.750 ve 9.850 puanın direnç, 9.650 ve 9.550 düzeylerinin dayanak pozisyonunda olduğunu kaydetti.
Borsada cuma günü yaşananlar sonrası Haber7’ye açıklamalarda bulunan uzmanlar ‘Reform çağrısı’ yapmıştı.
ERYILMAZ: ARDINDA MANİPÜLASYON TEZLERİ VAR
ALB Yatırım Başekonomisti Doç. Dr. Filiz Eryılmaz, Borsa İstanbul’daki son gelişmeleri değerlendirdiği açıklamalarında, bilhassa dünkü sert satış hareketlerinin dikkat cazibeli olduğunu belirtti. Eryılmaz, bilhassa dünkü (21 Şubat) saat 17:00’den sonra yaşanan sert satışların yatırımcılar ortasında önemli bir panik yarattığını söyledi. BİST 100 endeksinin 9600 düzeylerinden süratli bir formda 9474’e kadar düşmesinin, uzun müddettir görülmeyen bir düzeye indiğini belirtti. Bu ani hareketin akabinde, yatırımcıların paniğe kapıldığını ve satışların daha da derinleşmesine sebep olduğunu kaydetti.
Açıklamalarında, dünkü satışların arkasında manipülasyon tezlerinin olduğunu lisana getiren Eryılmaz, piyasada dolaşan kimi haberlerin kasıtlı olarak yayıldığını belirtti. “Piyasalarda yayılan birtakım haberlerin, satışları tetiklemek hedefiyle bilerek yayıldığı istikametinde güçlü bir izlenim var” diyen Eryılmaz, bu durumun yatırımcıların tedirginliğini artırdığını söz etti.
Eryılmaz, Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) ve aracı kurumların, bilhassa süreçlerle ilgili olarak manipülasyon olup olmadığını araştıracağını belirterek, bu cins manipülasyonların engellenmesi için titiz bir inceleme yapılacağını vurguladı.
İŞLEMLER İPTAL EDİLEBİLİR
Doç. Dr. Filiz Eryılmaz, sözlerine şu formda devam etti: “Eğer önemli bir manipülasyon tespit edilirse, ilgili süreçler iptal edilebilir. Ayrıyeten, bu tıp manipülasyonları yapan kişi yahut kurumlara yönelik cezai yaptırımlar uygulanabilir. En uç ihtimal ise, dünkü tüm süreçlerin iptal edilmesi ve borsa hareketlerinin başlangıç düzeylerine geri döndürülmesidir.”
Eryılmaz, sürecin SPK tarafından ayrıntılı bir formda inceleneceğini ve manipülasyona yönelik bir durumun ortaya çıkması halinde, küçük yatırımcıların ziyanının telafi edilmesi için gerekli adımların atılacağını kelamlarına ekledi.
PİYASADA İNANÇ KAYBI
İktisatçı Prof. Dr. Yusuf Dinç, Borsa İstanbul’daki son gelişmeleri değerlendirdiği açıklamalarında şunları söyledi:
“Spekülasyon piyasalarda inceleme konusu değildir. Aksine sağlıklı spekülasyon ortamı oluşturulmaya çalışılır. Borsadaki her işlem ya da finansal piyasalardaki her işlem spekülasyondur. İncelemenin konusu yapılabilecek hareketler manipülatif olanlardır. Bunun da cezası hürriyeti bağlayıcı ve isimli para cezası şeklinde olur.
Spekülasyon kendi kendini manipüle etmektir ve üçüncü taraflara ziyanı öngörülemeyeceğinden meşrudur. Manipülasyonsa piyasadaki üçüncü tarafların ziyana uğratılması yoluyla yeniden piyasada planlı menfaat elde edilmesine yönelik aksiyonlara denir.
Bu çerçeveden ben bahse bahis gelişmede incelemenin manipülasyon incelemesi olamayacağını değerlendiriyorum.
Çünkü bu aksiyondaki amaç piyasadaki üçüncü kişilerin ziyana uğratılması yoluyla yine piyasada menfaat sağlamaya benzememektedir. İşlemlerin bir kısmı ziyanla da sonuçlanmış olabilir.
Konu ekonomik göstergelerin bozularak siyasi sonuçlar elde etmeye dönük bir harekete benzemektedir.
Bu haliyle manipülasyonun ötesinde ekonomik bir hareket olarak değil siyasi bir aksiyon olarak görülebilir.
SPK’nın incelemesinin konusu aksiyonun yapılış biçimini ortaya çıkarıp mevzuyu isimli sürece taşımak olabilir.
Borsaİstanbul bu yıl küresel ölçekte yeterli performans beklenen piyasalardan birisi. Bulunduğu düzeyin hak ettiği potansiyelin gerisinde olmasını açıklayan ögelerden birisi de elbetteki bu aksiyonlar ve benzerleri.”
ONUR CAN BAL: SPEKÜLASYON OLABİLİR
Gedik Yatırım Yatırım Danışmanlığı Müdür Yardımcısı Onur Can Bal, Borsa İstanbul’daki son düşüşleri değerlendirdiği açıklamalarında, piyasalardaki satışların geçmişte de görüldüğünü, lakin şu anda yaşanan düşüşün bilhassa siyasi gelişmelerle ilgili olabileceğini belirtti.
Onur Can Bal, mevcut durumun spekülasyon değil, manipülasyon olma ihtimaline dikkat çekti. Şayet piyasa manipülasyonu tespit edilirse, bu aksiyonları gerçekleştiren bireyler için yasal yaptırımlar uygulanabileceğini söyledi. “Spekülasyon olabilir, lakin manipülasyon tespit edilirse, manipülasyonu yapan şahıslara para cezası ve süreç yasağı getirilebilir” diyerek, bu çeşit manipülasyonların piyasa inancını zedeleyeceği ve yatırımcıların inancını sağlamak için Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) üzere denetleyici kurumların aktif tedbirler alması gerektiğini belirtti.
Bal, bu süreçte piyasadaki itimadın tekrar inşa edilmesi için şeffaflık ve kontrollerin artırılması gerektiğini vurguladı.
ONUR CAN BAL: SPEKÜLASYON OLABİLİR
Gedik Yatırım Yatırım Danışmanlığı Müdür Yardımcısı Onur Can Bal, Borsa İstanbul’daki son düşüşleri değerlendirdiği açıklamalarında, piyasalardaki satışların geçmişte de görüldüğünü, lakin şu anda yaşanan düşüşün bilhassa siyasi gelişmelerle ilgili olabileceğini belirtti.
Onur Can Bal, mevcut durumun spekülasyon değil, manipülasyon olma ihtimaline dikkat çekti. Şayet piyasa manipülasyonu tespit edilirse, bu aksiyonları gerçekleştiren şahıslar için yasal yaptırımlar uygulanabileceğini söyledi. “Spekülasyon olabilir, lakin manipülasyon tespit edilirse, manipülasyonu yapan şahıslara para cezası ve süreç yasağı getirilebilir” diyerek, bu çeşit manipülasyonların piyasa inancını zedeleyeceği ve yatırımcıların itimadını sağlamak için Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) üzere denetleyici kurumların aktif tedbirler alması gerektiğini belirtti.
Bal, bu süreçte piyasadaki itimadın yine inşa edilmesi için şeffaflık ve denetimlerin artırılması gerektiğini vurguladı.